By: Cope Langh Khan Kam
THU MAPI:
Khazih
sungah kongit laisim akua mah peuh; leitung khantohna huih nungin i
Christian biakna tampi onglok zo mahmah in, ei tapidaw te’ sungah
ngaihsutna tuamtuam hongpung, hong khangkhia a, ih biak Pasian kibang,
ih laisiangtho bu tawi kibang napi, ih updan, ih sandan zui-in leitung
mun khempeuh ah biakinn tuam, min tuamtuam kivawhin, ih upna ciat tungah
dingin Pasian maipha zon leh Pasian kiang tun nading lampi ih sat tek
a, tua te’ sungah nang upna, kei upna cihte tawh ih ki lungsimneih
lohding thupi ngaihsut ding ka lunggulh mahmah hi. Pasian in ahong piak
ahih le thu khat bek om a, tua in ahih le “Itna” cih kammal Pasian
lungtang pan ahong phul khia le akhawnkhonga ahong piak hih “Itna” thulo
buaipih ding pen kei muhna ah om kasa kei hi. Greek te in; 1.Agápe (Gk.
ἀγάπη agape) 2. Éros (Gk. ἔρως érōs) 3. Philia (Gk. φιλία philía) 4.
Storge (Gk. στοργή storgē) hih kammal te’ lakah Agápe (ἀγάπη agape) cih
Pasian kiang pan bek a ih ngah hih itna thu tawm kikum khawm leng cih ih
lunggulh hi.
I.AMAN HONG IT MASA HI
‘He
first loved us.’ hih kammal ih gen ciangin ih muh batlohna aliim
(shadow) khat ah ‘Aman hong it masa’ cihpen (Gk. ‘Πρώτα μας αγάπησε,
‘Próta mas agápise) sungah kiniam khiatna, Ama hihna nusia in,
bangmahhiloa akibawlna, tua sungah kilemna, mawhmaisakna, kipum khatna
etc.. thusim te tawh ahong piakhia na higige hi. Nungzui Paul in, tua
itna thu tel lua mahmah ahih man in, Tapidaw vive te’ lakah bang kammal
na zanghiam cih le Korin masa 13:1- pan itna tawh kisai hilhcianna na
neisuk giatgiat in, athukhupna ah bang tawh hong khup hiam cih le; Korin
masa 13:13 sungah ‘Tu laitakin a omlai thu thumte pen upna, lametna,
leh itna hi a, tua thumte sung panin itna mah a thu lianpen ahi hi.’cih
kammal hong zatna pen itna i deihna taktak tel lua mahmah ahih man in
ahong pulak na higige hi.
II. AMAN HONG IT MASA AHIH MAN IN AMAH I-IT THEI HI
‘We
love Him, because He first loved us.’ (Gk.‘Εμείς Τον αγαπάμε, επειδή
αυτός πρώτος μας αγάπησε,’ ‘Emeís Ton agapáme , epeidí aftós prótos mas
agápise )‘Amah i it thei hi’ cih kammal sungah telsinsenna ahih kei
leh theih sinsenna tungah kinga kammal hi a, laphuaksiam ten ‘Damtui
luanna phung theilo in ih dawn, huihkhi hong laanna theiloin ih
diik,,,’la-in ihsak theih mah bangin telcianna taktak omlo telmel,
telmelo khat a anungzuihzuih ih hih khak ding ngaihsut huai thu khat
suak. ‘Amah i it thei hi’ cihna sungah Pasian in Amah it ding hong kalh
masa na hilo a, tua hong piak itna pen upna, muanna taktak tawh sangin,
tua itna sungah ih kidiah khit ciangin tua itna ahong paina, ih tel
dinga, tua itna ahong pia Pa zong it kik theihna taktak ih nei thei pan
ding hi.
III. ZEISU LAM' KIK LEITUNG
Hih
ih gengen gupkhiatna ih cihcih i akhiatna bulpi ahih le itna na hihi.
Akisia sa leitung hih itna in Zeisu tungtawnin ong lamkika, tua akilam
kik itna innpi sungah itna thu lo bangdang gen ding omlo hi. John masa
4:7-11 7Ka it lawmte aw, Pasian pen itna hong pian'khiatna bulpi ahih
manin eite khatlekhat ki-it ni. Itna a nei mi peuhmah, Pasian' tate hi
a, Pasian a thei uh hi. 8Pasian pen ki-itna ahih manin itna a neilo
mite in Pasian theilo uh hi. 9Pasian in eite hong itna hong bangci lah
hiam cih leh: Ama hangin eite in nuntakna i ngahtheihna dingin a Tapa
neihsun Pasian in leitungah a hong paisak hi. 10Hih ka gen itna pen
eite in Pasian i itna thu hilo a, Pasian in eite hong itin, i mawhna a
maitheihna dingin a Tapa a hong paisakna thu ahi hi. Hih itna thu
Zawhang in tel mah bangin Paul in zong na tel lua mahmah ahih man
in, alaikhakna khempeuh ah itna kihello laikhak omlo-a hih itna pen
anuntakna sungah khaici bangin tuhin mikim in anuntakpih ding deihsakna
tawh mikim in atelcian dingin na gen tawntung hi. Lasiangtho lui (O.T)
sungah itna cih kammal 131 vei na kizang a, Laisiangtho thak (N.T) ah
itna cih kammal 179 vei na kizang hi. Tua hi a, ih pawlpi, ih community
sung, ih gam sungah nang, kei, or ko cih te pawl hong pungin ki
pumkhatna, ki-itna ahong om mel kei ale Pasian hong tuh Itna khaici
taktak ahih mah hiam cih kisitkik hun hita hi.
Nungzui nam li te tung pan in kimu thei hi. Pharisee te bangin ei leh ei mawhna neilo bangin ih hoihna kipulaklak zaw a, mite' mawhna zongzong zaw ding maw, Zawhang nungzui te bangin tel tum teng taktak/ telcian taktak lopi a pum paipai pong maw, Moses nungzui te bangin akisawl mateng athei theilo pawl Pasian mite/teltuam hing cih tawh alungkim lel maw ahih kei leh Zeisu nungzui? Zeisu nung zuihna ah kideidanna omlo ki pumkhatna leh atha nem te panpih in azawngkhal te tha pia uh a, huhna kisam te huh uh in, hilh ding kisam te hilh in lamlak uh a, mihing khempeuh tungah itna lakin agal te' tung na ngawn uh tungah itna aneih kilangh saklak uh a, Pasian kiang atunpih sawm te Zeisu nungzui te ahihi.
THU KONGKHAKNA:
Paul in Korin masa13:13 sungah; Tu laitakin a omlai thu thumte pen upna, lametna, leh itna hi a, tua thumte sung panin itna mah a thu lianpen ahi hi. Paul in agengen itna in huang neilo hi. Adeih asang khempeuh adingin abei theilo itna thu na hihi. Ei tapidaw te-in ih neih itna huang ih neih sakding Topan hong deihlo hi. Pasian itna taktak anei tapidaw ih hih nak le no pawlpi, ko khua, leh ko minam cih te tawh buai nading omloin, Khazih sungah eite pumkhat hihang i cithei dinga, Pasian lunggulh ahi a etlawm leitung asuaksak dingin eite Pasian in mawhpuak (Tavuan) ahong piak te ih hi a, tua tungtawnin ahong piangsak Pa zong alungdam thei pan ding ahihi. Pasian in vantungah pawlpi tuamtuam te’ tun nading mun abawl tuam hile ih laisiangtho sungah gelh kha dingin ka lam en hi. Pharisee te in Zeisu leh anungzuite’ mawhna zongzong tase mah le Zeisu in ahih leh na mawhna kong maisak hi na ci hi. Zeisu in mawhna maisak cih kammal anazat teh ciamteh nawnlo phawkkhak kikkik dingin koih loin apulak ni akipan abei/amai hipah hi. Mihing ten bel mawhna kimaisak ih cih ciangin khat veina nih veina ih nei hi. Itna thulo ih buaipih ding adang a om kei hi. Zeisu in ahong itna masuan in leitungah ahong pai mah bangin eiten zong itna mah ih masuat ding hong deih ahihi. Topan eite ahuang neilo, among neilo itna tawh ahong it mah bangin eite khat le khat Ama hongit bangin aki-it zo dingin eite Topan thupha hong pia kim ciat ta hen!
Nungzui nam li te tung pan in kimu thei hi. Pharisee te bangin ei leh ei mawhna neilo bangin ih hoihna kipulaklak zaw a, mite' mawhna zongzong zaw ding maw, Zawhang nungzui te bangin tel tum teng taktak/ telcian taktak lopi a pum paipai pong maw, Moses nungzui te bangin akisawl mateng athei theilo pawl Pasian mite/teltuam hing cih tawh alungkim lel maw ahih kei leh Zeisu nungzui? Zeisu nung zuihna ah kideidanna omlo ki pumkhatna leh atha nem te panpih in azawngkhal te tha pia uh a, huhna kisam te huh uh in, hilh ding kisam te hilh in lamlak uh a, mihing khempeuh tungah itna lakin agal te' tung na ngawn uh tungah itna aneih kilangh saklak uh a, Pasian kiang atunpih sawm te Zeisu nungzui te ahihi.
THU KONGKHAKNA:
Paul in Korin masa13:13 sungah; Tu laitakin a omlai thu thumte pen upna, lametna, leh itna hi a, tua thumte sung panin itna mah a thu lianpen ahi hi. Paul in agengen itna in huang neilo hi. Adeih asang khempeuh adingin abei theilo itna thu na hihi. Ei tapidaw te-in ih neih itna huang ih neih sakding Topan hong deihlo hi. Pasian itna taktak anei tapidaw ih hih nak le no pawlpi, ko khua, leh ko minam cih te tawh buai nading omloin, Khazih sungah eite pumkhat hihang i cithei dinga, Pasian lunggulh ahi a etlawm leitung asuaksak dingin eite Pasian in mawhpuak (Tavuan) ahong piak te ih hi a, tua tungtawnin ahong piangsak Pa zong alungdam thei pan ding ahihi. Pasian in vantungah pawlpi tuamtuam te’ tun nading mun abawl tuam hile ih laisiangtho sungah gelh kha dingin ka lam en hi. Pharisee te in Zeisu leh anungzuite’ mawhna zongzong tase mah le Zeisu in ahih leh na mawhna kong maisak hi na ci hi. Zeisu in mawhna maisak cih kammal anazat teh ciamteh nawnlo phawkkhak kikkik dingin koih loin apulak ni akipan abei/amai hipah hi. Mihing ten bel mawhna kimaisak ih cih ciangin khat veina nih veina ih nei hi. Itna thulo ih buaipih ding adang a om kei hi. Zeisu in ahong itna masuan in leitungah ahong pai mah bangin eiten zong itna mah ih masuat ding hong deih ahihi. Topan eite ahuang neilo, among neilo itna tawh ahong it mah bangin eite khat le khat Ama hongit bangin aki-it zo dingin eite Topan thupha hong pia kim ciat ta hen!
0 comments:
Post a Comment
Note: Only a member of this blog may post a comment.